Selçuklu Veziri Tacül Vezir, Şeyh Edebali’nin Dedesi Mi?

Prof. Dr. Mikail Bayram, Sadettin Köpek tarafından iftiraya uğrayarak Ankara’da idam edilen Tac’ül-Vezir Tacettin Ahmet’in, Osman Gazi’nin babası ve Orhan Gazi’nin de dedesi olan Şeyh Edebali’nin dedesi olduğu iddiasını bir tarih sohbetinde ileri sürdü. Konuyla ilgili yaptığımız görüşmede Prof. Dr. Mikail Bayram, bununla ilgili vakfiyenin Kayseri’de olduğunu ve araştırıldıktan sonra izahta bulunarak vesikalar ışığında daha teferruatlı bilgi verilebileceğini belirtti.

Selçuk Üniversitesi emekli öğretim üyelerinden Prof. Dr. Mikail Bayram bununla ilgili iddiayı, Selçuklu döneminde 1240 yılında başlayan Babailer İsyanı’nı anlatırken ortaya attı. Prof. Bayram, Selçuklu Sultanı Alâeddin Keykûbad’ın siyanürle zehirlenerek öldürülmesinde de Sadettin Köpek’in büyük rolü bulunduğunu kaydetti.

Prof. Dr. Bayram, söz konusu iddiayla ilgili olarak şunları söyledi:

“Tac’ül-Vezir de Sadettin Köpek’in idam ettirdiği adamlardan birisidir. O da Türkmen’dir. Hatta yeni araştırmalarda Edebali’nin dedesi olduğu ortaya çıktı. Tac’ül Vezir, Edebali’nin dedesidir. Tacül Vezir’in iki oğlu vardır. Birisi Zeyneddin, diğeri ise Mahmut Bey’dir.”

 

 

TACÜL VEZİR MEDRESESİ

Konya Dede Bahçesi’nin doğusunda bulunan Tacül Vezir Medresesi ile Türbesi’ni Sultan II. Gıyaseddin Keyhüsrev zamanında Vezir Taceddin Mehmed 1239-1240 yılında yaptırmıştır. Vakıf kayıtlarında bu medresenin yanında hanikâh, mescit ve türbe olduğu yazılıdır.

 

Medresenin giriş ve hücreleri yıkılmıştır. Medrese ile ilgili eski fotoğraflardan anlaşıldığına göre, avlulu, revaklı ve girişin ekseninde ana eyvanı olduğu görülmektedir. Bu ana eyvanın sağında türbe, solunda da kubbeli kışlık dershanesi bulunuyordu.

 

Medrese kesme taş ve moloz taştan yapılmıştır. Kemer ayaklarında tuğlalara yer verilmiştir. Sekizgen gövdeli kümbetin yerden 1.70m’lik alt bölümü sıralı moloz taş duvar, yukarısı ve külahı tuğladır. Güneydoğu yönündeki kapısından girilir.

 

Kümbetin içi sekizgen planlıdır. Batı, kuzey ve kuzeybatı yönünde birer üst penceresi vardır. Yerden 5.50m yukarda düz bir bilezikle çıkıntılı olarak başlayan balıksırtı örgülü olup, yarım daire kesitlidir. Yakın bir tarihte onarılan külahın bitimi hatlıdır. Uydurma bir âlem eklenmiştir.

 

Kümbetin içinde üç tane mezar vardır. Biri 1337’de ölen, Tacülvezirin torunu Celaleddin Kasım Beyindir. Kasım Bey’den beş yıl sonra ölen Tacülvezirin torunu 1342’de Şeyh Sureti’nindir. Üçüncü mezarın kime ait olduğu ve tarihi bilinmemektedir. Bazı kaynaklarda dört mezar olduğu söylenir.

 

Şeyh Edebali Kimdir?

 

Doğum tarihi kesin olmamakla beraber, 1206 yllarnda doğduğu tahmin edilmektedir.Osmanl Devleti’nin kuruluş yllarnda yaşamş bir din bilgini, Ahi şeyhi, Osman Gazi'nin kaynpederi ve hocas, Orhan Gazi'nin dedesi bir anlamda da sonradan imparatorluk olacak Osmanl Devleti'nin fikir babasdr. Ciddi kaynaklara göre, aslen Karamanl’dr. İlk tahsilini memleketinde yapan Edebali, tahsilini Şam’da tamamlamştr. Tefsir, hadisve özellikle İslam hukukunda uzmanlaşmştr. Hz.Mevlâna gibi, zamannn büyüklerinin sohbetinde bulunmuştur. Tasavvuf yoluna girdiği, Baba İlyas halifelerinin ileri gelenlerinden olduğu belirtilmektedir.

 

Anadolu fütüvvet ehli Ahilerle yakn münasebeti olan Edebali’yi Osman Bey sk sk ziyaret eder ve sohbetinde bulunurdu. Yine Osman Bey’in zaviyede bulunduğu bir gece, gördüğü rüya üzerine Edebali, kz Mal Hatun’u Osman Bey’e nikahlar ve görmüş olduğu rüyay da söyle tabir eder: “Sen babadan sonra Bey olacak, kzm Mal Hatun’la evleneceksin. Bende çkp sana gelen nur budur. Sizin asil ve temiz soyunuzdan nice padişahlar gelecek. Onlar nice deletleri birçat altnda toplayacaklar. Allahü Teala, nice insanlarn huzur ve saadete kavuşmasna, din-i İslamla şereflenmesine senin soyunu vesile edecektir.”

 

Gerçekten de öyle olur, alt asrdan fazla devam edecek olan bir Cihan İmparatorluğu’nun temelleri atlr ve bunun ilk müjdecisi de Edebali Hazretleri olur. Uzun bir ömür süren Edebali 726 H./1325-26 yllarnda yüz yirmi yaşlar civarnda olduğu halde vefat eder. Cenazesi Bilecik’de zaviyesinin yanna defnedilir.